Bố Mẹ Đã Biết Bổ Sung Vitamin D Cho Bé Đúng Cách?

Đối với bé, vitamin D có vai trò quan trọng trong sự hình thành, phát triển xương, răng nên cần được bổ sung ngay từ những năm tháng đầu đời. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc bổ sung vitamin D cho bé hoặc bổ sung sai cách. Vì vậy bạn hãy tìm hiểu ngay về cách dùng vitamin D cho trẻ trong bài viết này nhé!

Vitamin D là gì? Tại sao cần bổ sung vitamin D cho bé?

Vitamin D là gì?

Vitamin D (hay còn gọi là calciferol) là một vitamin tan trong dầu và xuất hiện trong các thực phẩm như ngũ cốc, cá, lòng đỏ trứng …. Vitamin D cũng được sản xuất nội sinh khi tia cực tím (UV) từ ánh sáng mặt trời chiếu vào da và kích hoạt quá trình tổng hợp vitamin D.

Vitamin D bổ sung từ việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thực phẩm và viên bổ sung đều đang ở dạng tiền chất và không có hoạt tính sinh học. Khi vào cơ thể trải qua quá trình hydroxyl hóa đầu tiên ở gan, chuyển đổi vitamin D thành calcidiol. Quá trình hydroxyl hóa thứ hai xảy ra chủ yếu ở thận và tạo thành calcitriol có hoạt tính sinh lý đối với cơ thể.

Vì sao phải bổ sung vitamin D cho bé?

Vitamin D giúp duy trì cấu trúc và độ vững chắc của xương thông qua cơ chế tăng hấp thu canxi trong ruột và phân phối canxi, phospho trong cơ thể. Vitamin D cũng cần thiết cho sự phát triển của xương và tái tạo xương. Nếu không bổ sung đủ vitamin D, xương có thể trở nên mỏng, giòn hoặc biến dạng. Cung cấp đủ vitamin D cho bé giúp ngăn ngừa bệnh còi xương, chậm phát triển.

Ngoài ra, thiếu vitamin D làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp và tiểu đường type 1 ở trẻ.

Theo ước tính của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), chỉ có 5 – 13% trẻ sơ sinh bú sữa mẹ và 20 – 37% trẻ uống sữa công thức được cung cấp đủ vitamin D.

Đối với trẻ sơ sinh, nguồn bổ sung vitamin D chủ yếu là từ sữa mẹ và sữa công thức bổ sung thêm. Tuy nhiên, lượng vitamin D trong sữa mẹ và một số sữa công thức không đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ. Do đó, các bác sĩ khuyên mẹ nên lưu ý bổ sung thêm vitamin D từ thực phẩm, sữa hoặc chế phẩm bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh trong những tháng đầu đời để tránh nguy cơ bị còi xương.

Hướng dẫn cách bổ sung vitamin D cho trẻ

Việc bổ sung bao nhiêu vitamin D cho bé phụ thuộc vào độ tuổi, lượng sữa trẻ bú hoặc sữa công thức bổ sung thêm. Theo khuyến nghị của Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) cách bổ sung vitamin cho bé như sau:

• Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ hoàn toàn hoặc một phần nên được bổ sung 400IU (10mcg) vitamin D mỗi ngày và bắt đầu từ những ngày đầu đời.
• Những trẻ sơ sinh không được bú sữa mẹ, bổ sung sữa công thức ít hơn 1000 ml mỗi ngày nên được bổ sung 400 IU vitamin /ngày
• Thanh thiếu niên nên bổ sung đủ 600IU (15 mcg) vitamin D mỗi ngày thông qua thực phẩm chứa nhiều vitamin D như: cá biển, bơ thực vật, ngũ cốc nguyên hạt, đậu nành, …
• Những trẻ em có nguy cơ thiếu vitamin D cao hơn, ví dụ như những trẻ đang dùng một số loại thuốc và mắc các bệnh mãn tính làm giảm hấp thu vitamin như xơ nang, có thể cần liều lượng vitamin D cao hơn. Tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa trước khi bổ sung vitamin D cho bé.

Vai trò của vitamin D đối với trẻ nhỏ

Chống nhiễm trùng

Vitamin D điều chỉnh hệ thống miễn dịch của cơ thể để chống lại tác nhân gây nhiễm trùng. Nhiều nghiên cứu dịch tễ học ở người lớn và trẻ em đã chứng minh rằng thiếu vitamin D có liên quan đến việc tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng hơn của các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt nhiễm trùng đường hô hấp trên.

Tăng cường sức khỏe xương

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc xương thông qua cơ chế tăng hấp thu các khoáng chất quan trọng bao gồm canxi, photpho vào mô xương.

Vitamin D làm tăng hấp thu canxi ở ruột. Tại xương, vitamin D cùng hormon cận giáp kích thích chuyển hoá canxi và phốt pho, làm tăng quá trình lắng đọng canxi của xương. 

Do đó, lượng vitamin D đầy đủ trong cơ thể giúp tăng mật độ của xương, giúp xương vững chắc và khỏe mạnh hơn.

Tốt cho răng

Vitamin D giúp tăng lượng canxi trong răng nên giúp tăng độ vững chắc của răng. Ngoài ra, vitamin D còn giúp giảm nguy cơ viêm lợi và bảo vệ nướu răng tốt hơn, nên rất cần thiết cho sức khỏe răng miệng. Lưu ý, khi bổ sung vitamin D nên kèm theo vitamin K2 để tăng thêm hiệu quả hấp thu canxi vào xương và răng. 

Biểu hiện thiếu vitamin D ở trẻ

Dấu hiệu sớm

Các dấu hiệu của hệ thần kinh.

• Trẻ hay quấy khóc, khó ngủ, ngủ không yên giấc, ngủ hay giật mình do thần kinh bị kích thích.
• Ra nhiều mồ hôi về ban đêm, ngay cả khi trời lạnh (mồ hôi trộm).
• Trẻ bị rụng tóc ở vùng gáy (dấu hiệu chiếu liếm).
• Trẻ thường chậm phát triển thể lực, trương lực cơ giảm (cơ nhẽo), da xanh, lách to.

Dấu hiệu muộn 

Thường biểu hiện ở xương và răng, tùy theo tuổi của trẻ và mức độ thiếu hụt vitamin D mà có thể gặp các dấu hiệu sau:

• Chậm mọc răng và răng mọc không cân đối, chậm biết lẫy, bò, đi…
• Thóp rộng, bờ thóp mềm, lâu liền thóp.
• Biến dạng hộp sọ, xương sọ mềm, ấn lõm, trở lại bình thường khi nhấc tay ra (dấu hiệu quả bóng bàn), đầu bẹt.
• Bướu xương sọ, thường ở vùng trán, vùng đỉnh.
• Đầu xương cổ tay to, phì đại thành “vòng cổ tay”.
• Chuỗi xương sườn và biến dạng lồng ngực, chân vòng kiềng, cong vẹo cột sống.
• Có thể bị co giật do hạ canxi máu.
• Còi xương là bệnh lý thường gặp do thiếu vitamin hay gặp ở trẻ dưới 3 tuổi. Bệnh sẽ làm xương mềm và suy yếu và gây ra các biến dạng xương, dị tật. 

Trẻ nào có nguy cơ thiếu vitamin?

Tuy vitamin D rất quan trọng với sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên nhiều phụ huynh chưa đánh giá được tầm quan trọng với việc bổ sung vitamin cho bé. Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ nhỏ thiếu vitamin D, chẳng hạn như:

• Mẹ bổ sung không đủ vitamin D trong thai kỳ và thời điểm cho con bú.
• Bé được ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời: do sống nơi ánh nắng hạn chế, che chắn bé quá kỹ, …
• Trẻ có da sẫm màu làm giảm khả năng cơ thể tổng hợp vitamin D từ ánh nắng mặt trời.
• Trẻ đang mắc một số bệnh giảm hấp thu vitamin như bệnh xơ nang, bệnh viêm ruột. 
• Bé có chế độ ăn “nghèo” vitamin D: ăn chay, ít ăn cá.
• Những trẻ bị béo phì cũng có khả năng bị thiếu hụt vitamin D.

Bổ sung vitamin D cho trẻ đến khi nào?

Khuyến nghị của Viện hàn lâm nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) là tất cả trẻ sơ sinh và trẻ em nên hấp thụ tối thiểu 400 IU (Đơn vị quốc tế) vitamin D mỗi ngày bắt đầu ngay sau khi sinh.

Nên bổ sung vitamin D cho trẻ bú sữa mẹ đến khi bé đến tuổi ăn dặm. Trong thời gian ăn dặm, bé sẽ hấp thu vitamin D thông qua các loại thực phẩm như sữa, phô mai, cá biển, trứng, ngũ cốc, đậu nành… 

Đối với trẻ sơ sinh uống khoảng 1000ml sữa công thức mỗi ngày thì lượng bổ sung vitamin D cho trẻ thường được cung cấp đủ.

Trong trường hợp không bổ sung đủ vitamin D, bác sĩ sẽ tư vấn cho bé uống thêm các loại vitamin tổng hợp. Các phụ huynh nên bổ sung theo hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng và cách sử dụng. 

Bổ sung vitamin D cho bé quá liều có sao không?

Theo Cơ quan Thực phẩm chức năng (một khoa của Viện sức khỏe Quốc gia Mỹ), liều giới hạn vitamin D cho trẻ là:

• Trẻ sơ sinh (dưới 12 tháng tuổi): 1.000 – 1.500 IU vitamin D/ngày.
• Trẻ 1-8 tuổi: 2.500 – 3.000 IU vitamin D/ngày.

Nếu bổ sung vitamin D quá liều trong thời gian dài có thể gây tích tụ quá nhiều canxi trong cơ thể gây ra các vấn đề như:

• Trẻ bỏ bú mẹ, hay nôn trớ. 
• Trẻ có dấu hiệu mệt mỏi, không chịu vận động, chơi đùa.
• Tăng canxi máu, suy yếu xương và gây hại cho thận, tim.

Các phụ huynh cần chú ý khi bổ sung vitamin D cho bé, khi thấy trẻ có các dấu hiệu bất thường kể trên, mẹ cần ngưng dùng vitamin D ngay lập tức và đưa trẻ đến gặp bác sĩ.

Trẻ sơ sinh có thể hấp thụ vitamin D từ ánh sáng mặt trời không?

Nhiều phụ huynh e ngại việc cho trẻ sơ sinh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vì sợ những tia UV ảnh hưởng không tốt đến làn da mỏng manh của bé. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyên nên cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời để kích thích tổng hợp vitamin D. Cụ thể là:

• Thời điểm cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: từ 7-9 giờ sáng và sau 5 giờ chiều, vì đây là thời điểm tia cực tím yếu nhất và ít gây hại cho bé.
• Thời gian: 10 – 15 phút/ngày.
• Không nên cho bé tắm nắng ở nơi gió lùa cũng như không để ánh nắng mặt trời chiếu thẳng vào đầu, mặt và bộ phận sinh dục của bé. Có thể sử dụng mũ hoặc vải mỏng để che cho bé.

Kết luận

Vitamin D là vitamin cần thiết cho sự phát triển xương và răng của trẻ. Thiếu hụt vitamin D trầm trọng gây ra còi xương ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Các phụ huynh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để biết cách bổ sung vitamin D cho bé hợp lý về liều lượng, cách dùng. Đặc biệt, tránh bổ sung thừa hoặc thiếu vitamin D gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe của trẻ.

Hy vọng những chia sẻ của VIVITA.VN có thể giúp bố mẹ biết cách để bổ sung vitamin D cho bé. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn vui lòng bình luận bên dưới bài viết hoặc liên hệ hotline 1900 2061 để được các Dược sĩ giải đáp.