Chàm Sữa: Dấu Hiệu Nhận Biết Và Cách Chăm Sóc Cho Trẻ Nhanh Khỏi

Chàm sữa hay còn gọi là lác sữa, là tình trạng viêm da mãn tính, dai dẳng, không lây truyền nhưng rất khó chữa và tỷ lệ mắc bệnh cao. Độ tuổi thường mắc bệnh là trẻ từ 2 tháng tuổi kéo dài đến 2 tuổi. 

Bệnh không quá nguy hiểm nhưng nếu không chữa dứt điểm sẽ khiến bệnh tái phát và tiến triển thành viêm da cơ địa, thường khó điều trị hơn. Do đó, cha mẹ nên nhận biết sớm căn bệnh này và biết cách chăm sóc cho trẻ bị chàm sữa.

QC

Dấu hiệu nhận biết chàm sữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Vị trí xuất hiện chàm sữa ở trẻ

Chàm sữa trẻ em thường xuất hiện ở trên mặt, hai bên má và các vùng da bị gập như: cổ, nếp gấp khuỷu tay, cổ tay, sau đầu gối, mắt cá chân.

• Trẻ dưới 6 tháng: các mảng da bong tróc có thể xuất hiện ở những nơi rất dễ nhìn thấy, bao gồm hai bên má, sau tai và trên da đầu. 
• Trẻ từ 6 đến 12 tháng: giai đoạn này bé bắt đầu tập bò nên vết chàm xuất hiện trên khuỷu tay và đầu gối của bé. 
• Trẻ trong khoảng 2 tuổi: bệnh chàm có thể xuất hiện ở các nếp gấp nhỏ của khuỷu tay, đầu gối ở trẻ mới tập đi, hoặc trên cổ tay, bàn tay và mắt cá chân của trẻ. 

Các giai đoạn và dấu hiệu nhận biết chàm sữa ở trẻ

Dấu hiệu sớm và đặc trưng của chàm sữa ở trẻ mà cha mẹ có thể dễ nhận biết là các mảng da đỏ, ngứa rát và bị nổi mụn nước. Chàm sữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ tiến triển qua các giai đoạn sau:

Giai đoạn đầu: tấy đỏ trên da

Ở giai đoạn này, chàm sữa chỉ là những nốt mẩn đỏ trên da, và điển hình ở trẻ sơ sinh thường gặp nhất là mảng tấy đỏ đối xứng hai bên má.

Đây là giai đoạn đầu tiên, nếu bé được điều trị, chăm sóc đúng cách sẽ nhanh khỏi và hạn chế tái phát.

Giai đoạn 2: nổi mụn nước li ti trên da

Bước sang giai đoạn này, các nốt mẩn đỏ tiến triển thành các mụn nước nhỏ li ti, có màu đỏ. Mụn nước có chứa dịch trong, nông có thể hợp lại với nhau thành mụn nước lớn hơn và lan ra vùng da xung quanh. 

Trong giai đoạn này, trẻ cảm giác ngứa ngáy, bứt rứt nên thường phát sinh hành động chà, gãi … dẫn đến vỡ mụn nước, chảy máu. Trong giai đoạn này, nếu không biết cách chăm sóc và giữ vệ sinh, da bé sẽ rất dễ bị nhiễm trùng.

Giai đoạn 3: chảy nước

Ở giai đoạn này, các mụn nước vỡ ra gây ngứa rát cho trẻ và dịch chảy ra thường có mùi tanh. Các bác sĩ thường gọi đây là giai đoạn chàm cấp và cũng là giai đoạn nguy hiểm nhất do nguy cơ bội nhiễm rất cao.

Do ngứa ngáy, khó chịu nên trong giai đoạn này bé thường xuyên quấy khóc, bú kém và ngủ không ngon giấc. 

Giai đoạn 4: da nhẵn

Mụn nước vỡ ra và chất dịch đọng lại trên da, các vết thương khô lại sẽ dần hình thành những vảy tiết dày. Vảy khô tiếp tục bong ra để lại lớp da mỏng nhẵn bóng. Giai đoạn này chỉ kéo dài trong vòng 1-3 ngày.

Giai đoạn 5: nứt và bong vảy da

Khi lớp da mỏng vừa tái tạo ở giai đoạn 4 nhanh chóng tự rạn nứt, bong vảy thành mảng dày hoặc vụn như cám.

Ở những vùng da bị lác sữa, khi sờ vào sẽ cảm giác thấy thô ráp và có các vảy nhỏ li ti, da khô và căng. Ngoài ra, trẻ cũng có thể kèm thêm các dấu hiệu dị ứng của bệnh hen suyễn hoặc viêm mũi.

Tìm hiểu nguyên nhân tại sao trẻ bị chàm sữa

Chàm sữa là kết quả của sự phản ứng quá mức của hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, nguyên nhân chính xác gây chàm sữa còn chưa được làm rõ. Bệnh có liên quan đến sự phối hợp của hai yếu tố là cơ địa dị ứng và các yếu tố gây dị ứng.

Cơ địa, gen di truyền

• Bé có cơ địa dị ứng hoặc do còn nhỏ nên chưa hoàn thiện hệ thống miễn dịch, da còn mỏng manh, yếu ớt nên dễ mất nước, khô da và dễ bị kích ứng hơn người lớn.
• Cha mẹ có tiền sử các bệnh liên quan đến miễn dịch như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, nổi mề đay, dị ứng, … thì trẻ có nguy cơ mắc chàm sữa cao hơn so với những đứa trẻ khác. 

Yếu tố gây dị ứng

• Khí hậu, độ ẩm, nhiệt độ quá cao hay quá thấp cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh chàm sữa theo mùa.
• Thực phẩm dễ gây dị ứng như: sữa bò, trứng, đồ biển, thực phẩm lên men, lạc …
• Các chất kích thích tại chỗ như: quần áo lông, sợi tổng hợp, mồ hôi ứ đọng, xà bông, chất tẩy rửa, kem bôi ngoài da, …
• Các dị nguyên đường hô hấp: bụi bẩn, nấm mốc, bọ chét, mạt bụi, phấn hoa, lông động vật, khói thuốc lá, … 
• Da trẻ bị khô do cha mẹ tắm rửa cho trẻ quá lâu hay quá nhiều lần.

Điều trị và chăm sóc cho trẻ bị chàm sữa

Chàm sữa thuộc loại bệnh do cơ địa dị ứng nên khó mà điều trị dứt điểm, lại dễ tái phát. Khi cha mẹ phát hiện con của mình bị chàm sữa thì nên biết cách chăm sóc để tránh biến chứng xấu hơn hoặc tái phát lại gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và sức khỏe bé. Việc điều trị và chăm sóc cho trẻ cần đảm bảo các nguyên tắc sau:

1. Tránh tiếp xúc với tác nhân gây ra hoặc làm nặng thêm tình trạng chàm sữa ở trẻ.
2. Giữ ẩm da. 
3. Phòng ngừa nhiễm khuẩn, chống viêm.
4. Kiểm soát tình trạng ngứa.

Theo 4 nguyên tắc trên thì cha mẹ có thể thực hiện các cách sau đây để chăm sóc cho bé.

Kiểm soát các yếu tố nguyên nhân

Một trong những điều quan trọng mà các phụ huynh cần chú ý khi chăm sóc cho trẻ bị chàm sữa là cho trẻ tránh tiếp xúc với các yếu tố gây ra bệnh hoặc làm cho tình trạng chàm nặng hơn. 

Các tác nhân cần tránh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bao gồm:

• Các loại sữa tắm, xà phòng giặt đồ, nước xả vải có tính tẩy mạnh hoặc gây kích ứng da trẻ.
• Các tác nhân dị ứng từ môi trường: nấm mốc, vi khuẩn, phấn hoa, bụi, lông động vật, ….
• Quần áo vải tổng hợp, len, vải nhiều sợi, xơ vải. 
• Đồ chơi thú nhồi bông.
• Mồ hôi, nước bọt của trẻ.

Cha mẹ nên:

• Cho bé ở trong phòng có nhiệt độ khoảng 20 -25 độ C, độ ẩm khoảng 60- 70%.
• Lựa chọn những sản phẩm sữa tắm, dưỡng da lành tính, không hóa chất độc hại và có độ pH phù hợp với làn da mỏng manh của bé.
• Cho trẻ mặc quần áo rộng rãi, vải cotton mềm, thấm mồ hôi tốt và sử dụng bột giặt êm dịu, không chứa hương liệu, chất gây dị ứng.
• Vệ sinh nhà cửa, quần áo, chăn gối thường xuyên.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với bụi bẩn, lông thú, phấn hoa, thú nhồi bông, khói thuốc lá.

Tắm nước ấm cho trẻ hàng ngày

Cho bé tắm nước ấm là một trong những cách tốt nhất có thể giúp làm dịu vết chàm của bé. Tuy nhiên cần chú ý một số vấn đề sau:

• Tắm không quá 1 lần/ngày cho trẻ.

• Thời gian tắm cho trẻ không quá 10 phút và sử dụng nước ấm vừa phải (khoảng 38 độ C).
• Sử dụng sữa tắm dịu nhẹ, dành riêng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
• Dùng khăn bông sạch, khô để lau người cho bé, không nên để bé còn quá ướt hoặc lau quá khô.
• Sử dụng sản phẩm dưỡng ẩm lành tính ngay sau khi tắm để duy trì độ ẩm da của bé.

Dưỡng ẩm, chăm sóc da

Dưỡng ẩm da giúp làm dịu da, giảm tình trạng khô ngứa, nứt nẻ, tạo hàng rào da khỏe mạnh để ít bị ảnh hưởng bởi các tác nhân từ bên ngoài. Cha mẹ nên dưỡng ẩm da cho bé từ 3 – 4 lần/ngày.

Cha mẹ nên ưu tiên lựa chọn các sản phẩm dưỡng ẩm có thành phần tự nhiên, lành tính, có độ pH phù hợp với da bé. Các sản phẩm dưỡng ẩm có thể ở dạng kem, dầu dừa hoặc thuốc mỡ. Tùy vào tình trạng khô nứt của da và cơ địa của bé, cha mẹ có thể lựa chọn sản phẩm phù hợp. 

Một số mẹ áp dụng cách trị chàm sữa theo dân gian như tắm nước lá chè xanh, trầu không, … Tuy nhiên nhiều chuyên gia khuyến cáo không nên tắm bé bằng các loại nước lá này vì có thể gây khô da và làm tình trạng chàm sữa nặng hơn.

Phòng ngừa nhiễm khuẩn vết chàm

Khi bé bị chàm sữa, da sẽ bị rối loạn chức năng bảo vệ, dễ dẫn đến bội nhiễm, đặc biệt là trong giai đoạn chàm cấp. Bội nhiễm khiến tình trạng chàm sữa nặng hơn và dễ gây tái phát trở lại. 

Đối với trẻ nhỏ, cần lưu ý khi sử dụng các thuốc kháng sinh để điều trị vì có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Kháng sinh thường được dùng trong trường hợp cơ thể bé có sự xuất hiện của vi khuẩn tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn hoặc các tổn thương tiết dịch mủ, trẻ sốt, nổi hạch vùng. Vì vậy, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn kịp thời.

Nhiều mẹ bầu muốn con nhanh khỏi nên áp dụng mẹo như trị chàm sữa bằng sữa mẹ vì nghĩ rằng sữa mẹ có thành phần kháng sinh. Tuy nhiên, đây là cách làm hoàn toàn sai lầm vì trong sữa mẹ có nhiều protein, khi bôi trực tiếp lên vị trí bị chàm sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và làm nặng thêm tình trạng nhiễm khuẩn da. Do đó, các mẹ bầu nên lưu ý, tuyệt đối không áp dụng mẹo trên để chữa chàm sữa ở trẻ sơ sinh.

Kiểm soát tình trạng ngứa

Ngứa là một trong những triệu chứng khiến trẻ khó chịu nhất khi bị chàm. Những lúc này bé thường xuyên quấy khóc, bỏ bú, mất ngủ, gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Đặc biệt, việc trẻ liên tục đưa tay lên chà, gãi, cọ xát vùng da bị chàm sữa cho đỡ ngứa có thể làm các mụn nước bị vỡ, rỉ nước, rớm máu và có thể dẫn tới chàm bội nhiễm. Do đó, trong quá trình chăm sóc cho trẻ bị chàm sữa, bạn cần lưu ý làm giảm ngứa, dịu kích ứng trên da giúp cải thiện tình trạng chàm ở trẻ nhỏ

• Tắm bằng nước ấm và sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên.
• Không sử dụng sữa tắm kích ứng da.
• Có thể dùng các kem bôi kháng histamin để giảm ngứa cho trẻ bị chàm. Lưu ý, việc dùng thuốc phải có chỉ dẫn của bác sĩ.

Giảm viêm 

Khi bé bị chàm sữa mức độ trung bình trở lên với các triệu chứng đỏ da, bé bị ngứa ngày từng đợt ngắt quãng và chưa ảnh hưởng nghiêm trọng thì bác sĩ có thể kê đơn corticoid nhẹ để giúp giảm tình trạng viêm. Những sản phẩm có thành phần chống viêm kết hợp với kháng sinh thường được dùng bôi ngoài dai trong trường hợp có chàm bội nhiễm. 

Cha mẹ cần lưu ý là không tự sử dụng kem bôi corticoid cho trẻ mà cần có sự đồng ý và tư vấn kỹ càng từ bác sĩ nhi khoa hoặc da liễu.

Bé bị chàm sữa mẹ kiêng ăn gì? 

Mẹ cho con bú hoặc các bé ăn dặm nên kiêng một số thực phẩm dễ gây dị ứng, bao gồm: 

• Thịt bò, sữa bò và các chế phẩm từ sữa bò như phô mai, sữa chua, váng sữa, ….
• Hải sản: tôm, cua, cá nước ngọt, hến, sò, hàu, …
• Thực phẩm nhiều chất béo: đồ chiên rán, thịt mỡ, nội tạng động vật, …
• Trứng.
• Các loại hạt: hạt óc chó, đậu nành, lạc, …

Phòng ngừa chàm sữa trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Để phòng ngừa bệnh chàm sữa ở trẻ cần chú ý đến các yếu tố như môi trường, vệ sinh sạch sẽ cơ thể của trẻ và chế độ ăn uống.

Môi trường

• Giữ nhiệt độ môi trường luôn ổn định, không quá nóng hoặc quá lạnh. Đồng thời, độ ẩm môi trường cũng không quá khô hoặc quá ẩm.
• Đảm bảo môi trường sống của bé sạch sẽ, thoáng mát, thường xuyên vệ sinh chăn, ga, gối, giường, nệm,… Tránh cho trẻ tiếp xúc với môi trường nhiều khói bụi, khói thuốc lá.
• Không nuôi động vật như chó,  mèo, … trong nhà khi trẻ có cơ địa dễ dị ứng.

Chế độ ăn uống

• Trẻ sơ sinh nên duy trì bú sữa mẹ để đảm bảo sức đề kháng.
• Trẻ ăn dặm nên hạn chế một số thực phẩm dễ gây dị ứng như: thịt bò, trứng, hải sản, …

Vệ sinh sạch sẽ cơ thể bé

• Giữ cho cơ thể bé luôn sạch sẽ, hạn chế mồ hôi và ẩm ướt, thay tã lót cho bé liên tục, thay đồ ngay sau khi tắm cho bé.
• Cho trẻ mặc đồ vải cotton dễ thấm hút mồ hôi và không gây bít tắc da.
• Chú ý dưỡng ẩm da bé hàng ngày, hạn chế cho trẻ tiếp xúc với xà phòng, sữa tắm nhiều hương liệu hoặc tẩy rửa mạnh.

Kết luận

Chàm sữa là bệnh lý viêm da mãn tính thường hay gặp ở trẻ từ 2 tháng kéo dài đến 2 tuổi. Dấu hiệu đặc trưng của chàm sữa ở trẻ mà cha mẹ có thể dễ nhận biết là các mảng đỏ da, ngứa rát và bị nổi mụn nước, khi sờ vào sẽ cảm giác thấy thô ráp và căng. 

Chàm sữa tuy không nguy hiểm nhưng rất khó chữa khỏi dứt điểm và thường gây ra tình trạng quấy khóc, bú kém, mất ngủ ở trẻ. Việc điều trị và chăm sóc cho trẻ bị chàm sữa phải đảm bảo về độ ẩm của da, giảm viêm,  phòng ngừa nhiễm khuẩn và tránh xa các yếu tố gây dị ứng. Đồng thời, chế độ ăn của mẹ và bé cần lựa chọn để tránh các thực phẩm gây dị ứng. 

Hy vọng những chia sẻ của VIVITA.VN sẽ giúp các cha mẹ có thêm thông tin về bệnh chàm sữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn đọc vui lòng bình luận bên dưới bài viết hoặc liên hệ hotline 1900 2061 để được các Dược sĩ giải đáp.

Tìm hiểu: Nguyên Nhân Trẻ Bị Nóng Trong Người Và Cách Khắc Phục