Tầm Quan Trọng Và Hướng Dẫn Cách Bổ Sung Kẽm Cho Trẻ

Kẽm là nguyên tố vi lượng cần thiết cho cơ thể người, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Thiếu kẽm sẽ làm cản trở sự phát triển trí lực và thể chất ở trẻ em. Cùng theo dõi bài viết dưới đây để biết tại sao cần bổ sung kẽm cho trẻ và cách bổ sung kẽm phù hợp nhất nhé.

Tại sao phải bổ sung kẽm cho trẻ?

Kẽm có vai trò quan trọng với sự phát triển của trẻ

Trong các vi chất dinh dưỡng, kẽm là loại khoáng chất được chứng minh có vai trò quan trọng đặc biệt đối với sự phát triển chiều cao, cơ bắp, thần kinh và hệ miễn dịch của trẻ trong những năm đầu đời.

Kẽm có nhiều chức năng sinh học quan trọng do kẽm tham gia vào thành phần của rất nhiều enzym trong cơ thể. Cùng với đó, kẽm còn có chức năng tác động đến quá trình phân chia tế bào, tổng hợp protein, xúc tác nhân đôi DHA, … thúc đẩy quá trình phát triển của trẻ.

Kẽm hỗ trợ quá trình tiêu hóa ở trẻ

Kẽm giúp cải thiện vị giác và kích thích trẻ ăn ngon miệng hơn. Những trẻ thiếu hụt kẽm thường bị rối loạn vị giác, ăn không ngon, từ đó dẫn đến chán ăn, biếng ăn. Lâu dài, trẻ dễ bị suy dinh dưỡng và chậm phát triển. Thiếu kẽm cũng gây ra tình trạng tổn thương ở đường tiêu hóa như viêm lưỡi bản đồ, viêm niêm mạc miệng, … ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa của trẻ.

Theo khuyến cáo của tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nên bổ sung kẽm cho trẻ bị tiêu chảy cấp trong thời gian từ 10 – 14 ngày, kết hợp với bù nước và điện giải. Kẽm giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy, rút ngắn thời gian bị bệnh và phục hồi quá trình hấp thu bình thường của ruột sau đợt bệnh.

Kẽm ảnh hưởng đến hệ miễn dịch

Kẽm có vai trò quan trọng trong việc phát triển và kích hoạt các tế bào miễn dịch của cơ thể là lympho B, lympho T. Do đó, trẻ thiếu kẽm thường có sức đề kháng kém và dễ mắc bệnh hơn những trẻ được bổ sung đầy đủ. Sự suy yếu của hệ miễn dịch do thiếu hụt kẽm là nguyên nhân chính khiến trẻ dễ mắc bệnh viêm phổi và các bệnh nhiễm trùng khác.

Ngoài ra, kẽm còn giúp hấp thu và chuyển hóa các nguyên tố vi lượng khác như: đồng (Cu), mangan (Mn), magie (Mg), …

Kẽm giúp làm lành vết thương

Kẽm là một nguyên tố vi lượng giúp cơ thể tổng hợp protein, kích thích tạo collagen mới, thúc đẩy nhanh quá trình chữa lành vết thương. Những trẻ thiếu kẽm thì thường có các tổn thương ở da và niêm mạc, vết thương cũng thường lâu lành hơn.

Dấu hiệu thiếu kẽm ở trẻ

Như chúng ta đã biết, xét nghiệm máu sẽ cho kết quả chính xác nhất,  tuy nhiên dựa vào một số dấu hiệu sau mà cha mẹ có thể phát hiện sớm tình trạng thiếu kẽm ở trẻ: 

• Trẻ dễ bị rụng tóc.
• Trẻ biếng ăn, bị nôn không rõ nguyên nhân.
• Trẻ thường xuyên khó ngủ, hay thức giấc, ngủ ít, …
• Móng tay, móng chân giòn, dễ gãy.
• Dễ bị nhiễm trùng, cảm lạnh, cảm cúm và các bệnh nhiễm khuẩn đường tiêu hóa (tiêu chảy), nhiễm khuẩn hô hấp.
• Hay bị viêm da, vết thương lâu lành, viêm lưỡi, …
• Chậm phát triển thể lực, giảm trí nhớ.
• Đối với trẻ lớn hơn, thiếu kẽm sẽ khiến giai đoạn dậy thì bị chậm trễ, khả năng sinh lý của bé trai có thể bị giảm.

Tuy nhiên, tùy vào cơ địa khác nhau sẽ có các biểu hiện khác nhau chứ không xuất hiện tất cả các dấu hiệu kể trên. Do đó, cha mẹ cần quan tâm và phát triển sớm các dấu hiệu thiếu kẽm và có đưa bé đi khám để bác sĩ tư vấn kịp thời, tránh để tình trạng thiếu kẽm kéo dài.

Hướng dẫn bổ sung kẽm cho trẻ

Nhu cầu bổ sung kẽm theo lứa tuổi

Theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng, nhu cầu bổ sung kẽm cho trẻ thay đổi theo từng độ tuổi khác nhau, cụ thể như sau:

• Trẻ dưới 6 tháng tuổi: kẽm được bổ sung hoàn toàn từ sữa mẹ.
• Trẻ từ 7 tháng đến 3 tuổi: cần bổ sung 5mg kẽm nguyên tố/ngày.
• Trẻ từ 4 – 13 tuổi:  cần bổ sung 10mg kẽm nguyên tố/ngày.
• Thanh thiếu niên 14 – 18 tuổi: cần bổ sung 15mg kẽm nguyên tố/ngày.

Kẽm là một chất khoáng vi lượng cần bổ sung đầy đủ cho trẻ. Tuy nhiên, cha mẹ không nên tự bổ sung kẽm cho trẻ khi chưa tham khảo qua ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

Bổ sung kẽm cho bé trong bao lâu?

Theo các chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ nhi khoa, thời gian bổ sung kẽm cho trẻ phụ thuộc vào các yếu tố bao gồm cân nặng và tình trạng thiếu hụt kẽm, thông thường kéo dài từ 2 – 3 tháng. Tuy nhiên, cha mẹ không nên tự bổ sung kẽm cho trẻ trong thời gian dài mà không tham khảo qua ý kiến của các chuyên gia.

Cho trẻ uống kẽm vào thời điểm nào trong ngày?

Không nên bổ sung kẽm lúc đói bụng vì có thể gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ. Thời điểm bổ sung kẽm tốt nhất cho bé là vào buổi sáng, 1 giờ trước khi ăn hoặc 2 giờ sau bữa ăn.

Cha mẹ nên lưu ý không dùng kẽm chung với các khoáng chất khác như canxi, sắt vì sẽ làm các chất bị giảm hấp thu.

Phòng ngừa thiếu kẽm cho trẻ nhỏ

Các giải pháp giúp phòng ngừa thiếu kẽm ở trẻ nhỏ được Viện dinh dưỡng khuyến cáo bao gồm các nội dung sau:

Đa dạng thực phẩm bổ sung trong bữa ăn hàng ngày 

Chế độ ăn cho trẻ phải đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và đủ 4 nhóm chất bao gồm đạm, đường, chất béo, chất xơ. Khuyến khích bổ sung các thực phẩm giàu kẽm tốt cho sức khỏe của trẻ như hàu, cua, thịt bò, tôm, cá, … 

Cùng với đó, trẻ cũng cần được bổ sung thêm các thực phẩm giàu vitamin C như rau xanh, hoa quả giúp hỗ trợ tăng hấp thu kẽm từ thực phẩm hàng ngày. 

Khuyến khích nuôi con bằng sữa mẹ

Nuôi con bằng sữa mẹ từ những năm tháng đầu đời là biện pháp tốt nhất giúp phòng ngừa thiếu kẽm ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nên cho trẻ bú trong vòng nửa giờ đầu sau khi sinh và bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.

Dự phòng thiếu kẽm bằng uống bổ sung kẽm

Đối với những trẻ có nguy cơ thiếu kẽm bao gồm trẻ biếng ăn, chậm tăng cân, trẻ không được bú mẹ, trẻ sinh thiếu tháng, nhẹ cân được khuyến cáo bổ sung để dự phòng thiếu kẽm. Liều bổ sung tương ứng với nhu cầu sinh lý hàng ngày và có thể dùng theo từng đợt từ vài tuần đến vài tháng. Tùy từng trường hợp cụ thể sẽ được bác sĩ khám và tư vấn phù hợp.

Dự phòng các bệnh liên quan tới thiếu kẽm

• Khuyến khích cha mẹ thực hiện tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch cho trẻ để phòng chống các bệnh nhiễm khuẩn như sởi, bạch hầu, ho gà, uốn ván, … tại các cơ sở y tế.
• Tẩy giun định kỳ 6 tháng một lần cho trẻ từ 2 tuổi trở lên.

Thực phẩm bổ sung kẽm cho bé

Hải sản có vỏ

Nếu nói đến các thực phẩm giàu kẽm không thể bỏ qua các loại hải sản có vỏ như hàu, cua, sò, tôm…. Đặc biệt, hàu là thực phẩm giàu kẽm nhất, một con hàu có thể chứa 5,3mg kẽm. Ngoài ra, các loại thực phẩm này còn bổ sung nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết khác cho sự phát triển của trẻ.

Các loại đậu 

Các loại đậu như đậu lăng, đậu đỏ, đậu xanh là nguồn cung cấp các chất khoáng bao gồm kẽm, sắt đáng kể. Tuy nhiên, thực phẩm này cũng chứa phytate, là một chất ức chế sự hấp thu kẽm và các chất khoáng khác, nên kẽm trong các loại đậu không được hấp thu tốt như kẽm trong động vật. Mặc dù vậy, đậu vẫn được sử dụng như một nguồn bổ sung kẽm cho những người ăn chay. 

Thịt

Có thể bổ sung kẽm cho trẻ qua nguồn thực phẩm là các loại thịt như thịt bò, thịt lợn, thịt gà… Trên thực tế, 100g thịt bò có thể chứa 4,8mg kẽm, chiếm 44% nhu cầu bổ sung kẽm hàng ngày. Tuy nhiên, cha mẹ cần cân đối lượng thịt trong khẩu phần ăn ở mức phù hợp và bổ sung thêm nhiều trái cây, rau xanh để tăng hấp thu kẽm trong thịt.

Các loại hạt

Các loại hạt như ví dụ như hạt bí, hạt vừng, hạt lanh, … là thực phẩm lành mạnh giúp bổ sung kẽm cho trẻ. Cha mẹ có thể bổ sung những loại hạt này vào trong bữa ăn của trẻ. Bên cạnh chức năng bổ sung kẽm, đây còn là nguồn cung cấp chất xơ, đa dạng vitamin và khoáng chất.

Sữa và sản phẩm bơ sữa

Thực phẩm từ sữa cung cấp nhiều chất dinh dưỡng, trong đó bao gồm cả kẽm. Đặc biệt, kẽm trong sữa và phô mai là dạng kẽm tự nhiên nên cơ thể bé có thể dễ dàng hấp thu. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích nên cho trẻ nhỏ uống sữa và các sản phẩm từ sữa vì ngoài bổ sung kẽm những thực phẩm này còn cung cấp thêm protein, canxi và vitamin D tốt cho sự phát triển của xương.

Kết luận

Kẽm đóng vai trò quan trọng đặc biệt đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ. Bổ sung kẽm giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, kích thích ăn ngon, tăng cường sức đề kháng, hạn chế mắc các bệnh lý về nhiễm trùng đường ruột và đường hô hấp. Việc bổ sung kẽm cho trẻ phải đáp ứng theo nhu cầu của từng độ tuổi và thể trạng của trẻ. Cha mẹ không nên tự bổ sung kẽm cho trẻ mà chưa tham khảo qua ý kiến các chuyên gia về dinh dưỡng.

Hy vọng những chia sẻ của VIVITA.VN đã giúp các bạn hiểu rõ vai trò quan trọng của nguyên tố vi lượng kẽm. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn đọc vui lòng bình luận bên dưới bài viết hoặc liên hệ hotline 1900 2061 để được các Dược sĩ giải đáp.

Xem thêm: Men vi sinh cho bé